Bảng 1.5 : Phân biệt tài trợ dự án và tài trợ doanh nghiệp 44
Bảng 1.6 : Cân đối tài chính của doanh nghiệp 51
Bảng 1.7 : Kết quả sản xuất kinh doanh và các chỉ tiêu đánh giá của doanh
nghiệp 52
Kinh tế đầu tư 47B Đại học Kinh Tế Quốc Dân
5
Mở đầu
Công tác thẩm định dự án đầu tư luôn là mối quan tâm hàng đầu của các ngân
hàng trước khi quyết định đầu tư góp vốn hay cho vay vốn. Vì thực tế đã cho thấy rất
nhiều dự án không mang lại hiệu quả dự kiến cả về mặt kinh tế và xã hội. Nhiều dự án
đang triển khai phải ngừng thực hiện, hoặc phải thay đổi trên nhiều phương diện đã
đưa ngân hàng đã đầu tư vào con đường bế tắc và có nguy cơ không thu hồi được
vốn. Đặc biệt là các dự án thuộc lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản, các dự án xây dựng
cơ sở hạ tầng là những dự án thường kéo dài và chưa thể tạo ra ngay các sản phẩm
cho xã hội. Nếu không có công tác thẩm định dự án thì dự án sẽ rủi ro rất lớn, gây khó
khăn cho nền kinh tế và ngay bản thân hoạt động ngân hàng.Nó có thể tạo ra có thể
tạo ra các áp lực cho nền kinh tế như giá cả, lạm phát, lãi suất…Chính vì vậy, công
tác thẩm định dự án đầu tư là một yêu cầu cần thiết đối với các ngân hàng nói chung
và ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á nói riêng khi quyết định đầu tư góp vốn hay
cho vay vốn.
Trong điều kiện các nguồn lực xã hội còn khan hiếm và có hạn như ở nước ta, để
đảm bảo được các mục tiêu kinh tế, xã hội mà Đảng và nhà nước đã đề ra và nhằm
thích ứng với quy trình phát triển kinh tế, với những thay đổi sâu sắc đã và đang diễn
ra trên đất nước ta - bối cảnh một nền kinh tế đang thích ứng với cơ chế thị trường
trong môi trường cạnh tranh khi ra nhập tổ chức kinh tế thế giới (WTO) và xu thế
toàn cầu hoá, đòi hỏi phải sử dụng các nguồn lực trên một cách hợp lý mang lại hiệu
quả như đã định không, thì chỉ có thể thông qua công tác xây dựng và thẩm định các
dự án đầu tư.
Xuất phát từ quan điểm trên, em đã cố gắng nghiên cứu lý luận và thực tiễn và
chọn đề tài : “Thực trạng và một số giải pháp hoàn thiện công tác thẩm định dự
án đầu tư tại ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á”.
Với mục đích nghiên cứu là hệ thống hóa cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư
cùng với việc nghiên cứu, đánh giá thực trạng thẩm định dự án trong hoạt động đầu tư
ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á để từ đó đề xuất những giải pháp và kiến nghị
Kinh tế đầu tư 47B Đại học Kinh Tế Quốc Dân
6
nhằm hoàn thiện thẩm định dự án trong hoạt động đầu tư của Ngân hàng thương mại
cổ phần Bắc Á.
Bằng việc sử dụng các phương pháp nghiên cứu như phương pháp thống kê,
phân tích và tổng hợp bài viết của em được chia làm hai chương như sau :
Chương I : Thực trạng công tác thẩm định dự án đầu tư tại ngân hàng thương
mại cổ phần Bắc Á ( NASB).
Chương II: Giải pháp hoàn thiện công tác thẩm định dự án đầu tư tại NASB.
Em xin chân thành cảm ơn cô giáo đã giúp đỡ nhiệt tình để hoàn thiện đề tài
này.
Kinh tế đầu tư 47B Đại học Kinh Tế Quốc Dân
7
Chương I : Thực trạng công tác thẩm định dự án đầu tư tại
ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á ( NASB ).
I.Vài nét về công tác thẩm định nói chung và NASB nói riêng
1. Khái niệm dự án đầu tư và thẩm định dự án đầu tư của ngân hàng thương
mại.
1.1. Khái niệm dự án đầu tư
Dự án đầu tư có thể diễn đạt theo nhiều cách khác nhau.Nếu xét về mặt hình
thức “ dự án đầu tư là một tập hợp hồ sơ tài liệu trình bày một cách chi tiết và hệ
thống các hoạt động sẽ được thực hiện với nguồn lực và chi phí được bố trí theo một
kế hoạch chặt chẽ “. Nếu xét về mặt nội dung “ Dự án đầu tư là một tập hợp các hoạt
động có liên quan với nhau nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra thông qua các nguồn lực
đã xác định như các vấn đề thị trường, sản phẩm, công nghệ,…Nếu đứng trên góc độ
quản lý thì dự án đầu tư là một công cụ quản lý sử dụng vốn, vật tư, lao động để tạo
ra các hiệu quả kinh tế xã hội trong một thời gian dài. Nếu xét chung đối với giác độ
vủa nền kinh tế các dự án đầu tư là những công cụ để quản lý và sử dụng các tiềm lực
xã hội nhằm đạt được các mục tiêu đã định trước trong một thời gian dài. Tùy theo
tính chất, quy mô và hình thức quản lý dự án để thuận lợi cho công tác quản lý cũng
như việc thực hiện triển khai có hiệu quả dự án đầu tư được phân theo các cấp bậc
khác nhau. Các dự án đầu tư lớn càng có ảnh hưởng đến sự ổn định và phát triển kinh
tế xã hội.
1.2. Khái niệm thẩm định dự án đầu tư
Để có thể đánh giá tính hợp lý, tính hiệu quả, tính khả thi của dự án và ra quyết
định thực hiện dự án cần phải trải qua quá trình kiểm tra, đánh giá độc lập, quá trình
này gọi là thẩm định dự án đầu tư.
Thẩm định dự án đầu tư là việc tổ chức xem xét một cách khách quan khoa học
và toàn diện các nội dung cơ bản của dự án đầu tư, đồng thời đánh giá tính chính xác
những nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến tính khả thi của dự án nhằm đưa ra quyết định
cho vay một cách hiệu quả và an toàn.
Kinh tế đầu tư 47B Đại học Kinh Tế Quốc Dân
8
Do đó, nếu các ngân hàng thương mại làm tốt công tác này thì sẽ có được các
quyết định đúng đắn, tạo tiền đề cho việc thu hồi cả vốn và lãi đúng hạn, tạo điều kiện
cho vốn tín dụng luân chuyển phù hợp, an toàn và hiệu quả cao.
1.3. Cơ sở thẩm định dự án đầu tư.
Để có các căn cứ thẩm định dự án đầu tư, cán bộ ngân hàng phải điều tra, thu thập,
tổng hợp và phân tích các nguồn thông tin bổ sung về khách hàng và dự án đầu tư trên
cơ sở các nguồn sau:
Phỏng vấn trực tiếp từ khách hàng vay : những thông tin do khách hàng cung
cấp như : hồ sơ pháp lý, hồ sơ về dự án, hồ sơ tài chính, hồ sơ bảo đảm tiền vay và
các giấy tờ liên quan khác ( nếu cần ).
Thông tin từ ngân hàng có quan hệ với khách hàng.
Thông tin từ các tổ chức có liên quan và thông tin từ thị trường.
Điều tra thực tế tại địa điểm hoạt động của khách hàng vay.
1.4. Mục đích, yêu cầu đối với thẩm định dự án đầu tư.
1.4.1. Mục đích.
Với tư cách là nhà tài trợ vốn cho dự án, điều mà ngân hàng quan tâm nhất là
sự an toàn về vốn. Ngân hàng chỉ đầu tư khi biết chắc chắn dự án có hiệu quả, có khả
năng hoàn trả cả nợ gốc và lãi vay đúng hạn. Nhưng để đảm bảo được chỉ tiêu này đó
là cả một vấn đề phức tạp phụ thuộc vào tất cả các nội dung của dự án có khả thi hay
không, các quyết định đầu tư có đúng đắn không, và để biết được điều này thì ngân
hàng lại là người cần phải quan tâm nhất đến nội dung của quá trình thẩm định dự án
đầu tư. Thẩm định dự án đầu tư càng được chuẩn tốt bao nhiêu thì các quyết định đầu
tư càng được đúng đắn bấy nhiêu. Nhưng để biết được các quyết định đầu tư đúng
đắn ra sao ta phải tiến hành phân tích và thẩm định dự án đầu tư một cách có căn cứ
khoa học trên mọi phương diên, đặc biệt là đối với dự án có quy mô lớn, ảnh hưởng
đến mục tiêu phát triển của đất nước. Khi một dự án đầu tư ra đời và thực hiện nó sẽ
ảnh hưởng rất lớn đến khối lượng tiền cung ứng và bằng các mối liên hệ kinh tế thì nó
sẽ ảnh hưởng đến giá cả, lãi suất, đầu tư, tiếo cáct kiệm…
Kinh tế đầu tư 47B Đại học Kinh Tế Quốc Dân
9
Chính vì vậy, mục đích của công tác thẩm định dự án đầu tư là giúp cho chủ
đầu tư và các cấp ra quyết định đầu tư, cấp giấy phép đầu tư, lựa chọn được phương
án đầu tư tốt nhất, quyết định đầu tư đúng hướng và đạt được lợi ích kinh tế xã hội
mà dự án đầu tư mang lại.
Ngoài ra, thông qua thẩm định ngân hàng sẽ :
Tham gia góp ý chủ đầu tư, tạo tiền đề đảm bảo hiệu quả cho vay, thu được nợ
cả gốc và lãi đúng hạn, hạn chế rủi ro đến mức thấp nhất.
Làm cơ sở để xác định được số tiền cho vay, thời gian cho vay, kế hoạch trả
nợ hợp lý tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả.
Thông qua công tác thẩm định, ngân hàng đã tạo ra căn cứ để kiểm tra việc sử
dụng vốn vay đúng mục đích, đúng đối tượng và tiết kiệm vốn.
Thông qua những lần thẩm định sẽ giúp ngân hàng rút ra những kinh nghiệm
và bài học bổ ích để thực hiện việc thẩm định dự án sau được tốt hơn.
Do đó để công tác thẩm định dự án đạt kết quả cao nhất, cán bộ thẩm định cần
phải thu nhập thông tin về dự án vay vốn, về khách hàng vay vốn, các văn bản tài liệu
của nhà nước và các ngành liên quan đến dự án để phục vụ cho công tác thẩm định.
1.4.2. Yêu cầu
Các cán bộ tín dụng thẩm định dự án đầu tư cần phải :
Nắm vững chủ trương, các chính sách phát triển kinh tế của nhà nước, ngành,
địa phương và quy chế quản lý kinh tế, quản lý đầu tư xây dựng cơ bản của nhà
nước.
Nắm vững tình hình kinh tế, chính trị, xã hội của thế giới, khu vực và của
nước có liên quan đến việc thực hiện dự án đầu tư.
Nghiên cứu và kiểm tra một cách khoa học, khách quan và toàn diện về nội
dung của dự án , tình hình đơn vị vay vốn, phối hợp với các cơ quan chuyên môn,
chuyên gia để đưa ra các nhận xét, kết luận chính xác.
2. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thẩm định dự án đầu tư trong hoạt
động của ngân hàng thương mại.
2.1. Khái niệm về chất lượng thẩm định dự án đầu tư.
Kinh tế đầu tư 47B Đại học Kinh Tế Quốc Dân
10
Chất lượng thẩm định dự án đầu tư là một khái niệm khá trừu tượng, khó có thể
định lượng, nó phụ thuộc vào góc độ đánh giá và mục tiêu của từng chủ thể liên quan
đến dự án. Khi đề cập đến chất lượng thẩm định dự án đầu tư thì người ta thường
quan tâm nhất đến hiệu quả của nó. Một dự án đầu tư được thẩm định trên nhiều góc
độ khác nhau với những mục tiêu nhất định và thường được thể hiện trên 3 góc độ
sau:
- Đối với cơ quan quản lý nhà nước : Chất lượng thẩm định dự án có thể được
hiểu là mức độ tin cậy trong nội dung thẩm định hiệu quả đối với chủ đầu tư cũng
như các lợi ích kinh tế đối với xã hội, từ đó giúp các cơ quan này có thể xem xét,
đánh giá, đưa ra quyết định chấp nhận, phê duyệt và cấp phép đối với dự án.
- Đối với chủ đầu tư : Chất lượng thẩm định dự án có thể được xem là khả năng
cung cấp cơ sở, luận cứ xác thực để giúp cho chủ đầu tư lựa chọn được dự án, phương
án đầu tư hợp lý, khả thi và tối ưu.
- Đối với nhà tài trợ : Chất lượng thẩm định dự án là phân tích, đánh giá để lựa
chọn được dự án có hiệu quả tài chính cao và có khả năng hoàn trả vốn đúng hạn,
đánh giá đúng thực chất, kết quả của dự án.
2.2. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng thẩm định dự án
Khi dự án đi vào hoạt động hiệu quả hay không hiệu quả đều thể hiện chất
lượng thẩm định dự án của các cơ quan chức năng cũng như của ngân hàng, đồng thời
ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành bại của chủ đầu tư cũng như khả năng thư hồi được
vốn vay của ngân hàng. Chất lượng thẩm định dự án có thể được thể hiện ở nhiều
mặt, tuy nhiên có thể xét theo một số khía cạnh sau:
Sự khoa học, tính chính xác và toàn diện của các kết quả thẩm định. Đó là các
kết quả của việc tính toán nhu cầu thị trường, phương án nguồn vốn, công nghệ,
dòng tiền của dự án, các chỉ tiêu hiệu quả tài chính, mức độ rủi ro…và vai trò của
các kết quả đó đối với quyết định của ngân hàng.
Quá trình thẩm định phải tuân theo đúng quy định của ngân hàng nhà nước và
quy định của bản thân ngân hàng thương mại.
Kinh tế đầu tư 47B Đại học Kinh Tế Quốc Dân
11
Hiệu quả hoạt động của dự án : Doanh nghiệp dùng vốn đầu tư sử dụng đúng
mục đích, quá trình vận hành dự án đã phát huy hiệu quả, ngân hàng thu hồi được
đầy đủ cả gốc và lãi theo đúng lịch trình từ các nguồn thu đã xác định từ ban đầu
là khấu hao, lợi nhuận và các nguồn vốn khác của doanh nghiệp theo thỏa thuận
đã kí kết, góp phần tăng nhanh vòng quay sử dụng vốn của ngân hàng, giảm thiểu
các khoản nợ quá hạn, nợ khó đòi, mang lại hiệu quả tài chính cho cả chủ đầu tư
và ngân hàng…
Đảm bảo về mặt thời gian, sự thuận tiện trong quá trình thẩm định, chi phí thẩm
định thấp, thủ tục nhanh gọn để tránh sự phiền hà cho khách hàng.
Dự án đạt được các mục tiêu đặt ra về phát triển kinh tế xã hội của đất nước,
như tạo công an việc làm cho người lao động, trợ giúp cho các doanh nghiệp vừa
và nhỏ hay tăng cường xuất nhập hoặc thực hiện các chương trình phát triển kinh
tế của đảng và chính phủ nhằm phát huy nội lực thúc đẩy phát triển kinh tế đất
nước.
Mọi sự biến động của dự án về các dự án đầu vào và đầu ra đều được dự báo,
và có biện pháp xử lý kịp thời.
Đánh giá tổng thể thì nói chung chất lượng thẩm định dự án thể hiện ở ngay tỷ lệ
nợ xấu, nợ quá hạn trong tổng dư nợ cho vay theo dự án của ngân hàng. Tất nhiên,
trong một số trường hợp lại xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác như : sự thay đổi
không lường trước được các yếu tố thị trường, công nghệ,…vì vậy, chất lượng thẩm
định dự án còn phụ thuộc vào nhiều nhân tố khác.
2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thẩm định dự án đầu tư của ngân hàng
thương mại.
Bất kì một hoạt động nào khi tiến hành cũng sẽ chịu ảnh hưởng của rất nhiều nhân tố.
Hoạt động thẩm định dự án cũng vậy, chịu ảnh hưởng của cả những nhân tố khách
quan và chủ quan.
2.3.1. Các nhân tố chủ quan.
2.3.1.1. Trình độ, kinh nghiệm của cán bộ thẩm định dự án.
Kinh tế đầu tư 47B Đại học Kinh Tế Quốc Dân
12
Nhân tố con người đóng vai trò quan trọng đối với công tác thẩm định dự án.Bởi
cũng chính cán bộ thẩm định đã đưa ra quy trình thẩm định, xác định các phương
pháp được sử dụng trong quá trình đánh giá và ra quyết định. Nhờ vào việc áp dụng
những kiến thức đã được trang bị, cán bộ thẩm định sẽ tiến hành thực hiện các phân
tích, đánh giá các chỉ tiêu tài chính và cuối cùng đưa ra các nhận xét, kết luận. Những
đánh giá này có chính xác hay không phụ thuộc nhiều vào các yếu tố: trình độ nghiệp
vụ, kinh nghiệm cá nhân, phẩm chất đạo đức của cán bộ thẩm định. Vì vậy, để nâng
cao chất lượng thẩm định dự án thì các ngân hàng cần phải lựa chọn những cán bộ
thẩm định có trình độ chuyên môn và phẩm chất tốt, đồng thời phải có chương trình
đào tạo nhằm nâng cao trình độ, kiến thức và kinh nghiệm thực tế cho các cán bộ
thẩm định.
2.3.1.2. Xây dựng và thực hiện quy trình, nội dung, phương pháp thẩm định dự án.
Xây dựng quy trình, nội dung, phương pháp thẩm định dự án : Có ảnh hưởng rất lớn
đến chất lượng thẩm định dự án. Một quy trình, nội dung và phương pháp phù hợp,
khoa học, khách quan và đầy đủ là cơ sở đảm bảo chất lượng công tác thẩm định dự
án của ngân hàng.Nó sẽ giúp cho cán bộ thẩm định phân tích, đánh giá cũng như tính
toán một cách nhanh chóng, chính xác và làm cơ sở để cho lãnh đạo ra quyết định
đúng đắn. Do đó, khi một quy trình, nội dung và phương pháp thẩm định bất hợp lý
chắc chắn sẽ dẫn tới kết quả thẩm định có độ tin cậy không cao và ngân hàng thương
mại khó có thể dựa vào đó để đưa ra những quyết định tài trợ chính xác.
Quy trình thẩm định dự án của ngân hàng thương mại là toàn bộ quá trình từ khi nhận
được đầy đủ các tài liệu về dự án, hồ sơ xin vay của chủ đầu tư cho đến lúc ngân hàng
ra quyết định cuối cùng. Nội dung thẩm định dự án đầu tư là toàn bộ các vấn đề đã đề
cập ( sự cần thiết của dự án, thị trường của dự án, công nghệ kĩ thuật của dự án, tài
chính dự án,….). Khách hàng của ngân hàng rất đa dạng về lĩnh vực hoạt động, nhu
cầu vốn tài trợ, hay quy mô hoạt động. Chính vì vậy, không thể áp dụng dập khuôn
một qui trình thẩm định cho các dự án của khách hàng. Cần có một quy trình thẩm
định tổng hợp, toàn diện làm cơ sở, từ đó xây dựng quy trình thẩm định riêng phù hợp
Kinh tế đầu tư 47B Đại học Kinh Tế Quốc Dân
13
với từng loại dự án, như thế sẽ đảm bảo tính hiệu quả và thống nhất trong công tác
thẩm định.
Trong thực tế, trong thời gian qua các ngân hàng thương mại đã chuyển dần từ
phương pháp thẩm định cũ sang phương pháp thẩm định hiện đại, vốn đã được thực
hiện ở những nước phát triển. Tuy nhiên, phương pháp tốt nhất chưa chắc là phương
pháp hiện đại mà là phương pháp phù hợp nhất. Phương pháp phải phù hợp với điều
kiện hoàn cảnh của đất nước, trình độ của người áp dụng và tùy thuộc vào từng dự án
cụ thể.
Việc thực hiện quy trình, nội dung và phương pháp thẩm định : cũng giữ vai trò
quan trọng. Khi đã xây dựng được quy trình, nội dung và phương pháp thẩm định thì
ngân hàng nên tuân thủ nghiêm túc quy trình này để cho đảm bảo tính thống nhất
trong suốt quá trình thực hiện dự án. Nếu thực hiện không đúng quy trình sẽ không
đánh giá đúng tính khả thi của dự án và làm giảm chất lượng thẩm định dự án.
2.3.1.3. Tổ chức điều hành.
Tổ chức điều hành công tác thẩm định là việc bố trí, sắp xếp, quy định trách nhiệm,
quyền hạn của các cá nhân, bộ phận tham gia công tác thẩm định, trình tự tiến hành
cũng như mối quan hệ giữa các cá nhân, bộ phận đó trong quá trình thực hiện. Yếu tố
này ảnh hưởng gián tiếp đến chất lượng thẩm định dự án, nó có thể tạo điều kiện nâng
cao chất lượng thẩm định, nhưng cũng có thể là một nhân tố kìm hãm từ bên trong nội
bộ ngân hàng. Vì vậy, cần có sự phân công, phân nhiệm khoa học, chặt chẽ và tận
dụng tối đa năng lực sáng tạo, sức mạnh tập thể, đồng thời tạo ra các cơ chế kiểm tra,
kiểm soát tổng hợp được tổ chức độc lập với các bộ phận khác và chịu sự lãnh đạo
trực tiếp của ban giám đốc thì những rủi ro trong việc thẩm định sẽ được hạn chế tối
đa, góp phần nâng cao chất lượng thẩm định dự án đầu tư.
2.3.1.4. Quan hệ khách hàng – ngân hàng.
Chất lượng thẩm định sẽ cao hơn nếu dự án đó là của khách hàng quen thuộc, đã có
quan hệ tín dụng với ngân hàng từ trước. Qua quá trình hoạt động, ngân hàng có thể
giảm được chi phí và thời gian thẩm định mà vẫn đảm bảo được chât lượng thẩm
định.
Kinh tế đầu tư 47B Đại học Kinh Tế Quốc Dân
14
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét