Thực trạng phong cách quản lý của hiệu trưởng ảnh hưởng lên bầu không khí tâm lý trong các trường THPT tại TP Cần Thơ

Nói cách khác, chính phong cách quản lý của hiệu trưởng sẽ tạo ảnh hưởng đến bầu không khí
tâm lý của tập thể, quyết định đến chất lượng giảng dạy, giáo dục và công việc trong nhà trường. tạo nên
nét đặc trưng trong công tác quản lý.
Vì vậy, việc tìm hiểu thực trạng ảnh hưởng phong cách quản lý của hiệu trưởng lên bầu
không khí tâm lý trong các trường học là cần thiết, ngõ hầu đề xuất một số
giải pháp quản lý hiệu
quả, để từ đó có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng hiệu trưởng nói riêng và đội ngũ cán bộ quản lý nói
chung một cách bài bản, giúp hiệu trưởng cập nhật kiến thức, kỹ năng quản lý thường xuyên, chứ
không phải chỉ quản lý bằng kinh nghiệm như một việc xưa nay vẫn làm.
Với những lý do trên, đề tài “Thực trạng phong cách quả
n lý của hiệu trưởng ảnh hưởng
lên bầu không khí tâm lý trong các trường THPT tại thành phố Cần Thơ” được nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu thực trạng phong cách quản lý của hiệu trưởng tác động lên bầu không khí tâm lý
của tập thể; từ đó, đề xuất một số giải pháp bồi dưỡng phong cách quản lý phù hợp nhằm nâng cao
hiệu quả quản lý nhà trường.
3. Đối tượng và khách th
ể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu: Thực trạng phong cách quản lý của hiệu trưởng ảnh hưởng đến
bầu không khí tâm lý của tập thể ở các trường THPT thuộc địa bàn thành phố Cần Thơ
3.2. Khách thể nghiên cứu: Công tác quản lý tại các trường THPT thuộc địa bàn thành
phố Cần Thơ
4. Giả thuyết nghiên cứu
Trong nhà trường, người hiệu trưởng đóng vai trò là “hạt nhân”, là “nhân vật trung tâm trong
nhà trườ
ng”, quản lý mọi hoạt động của giáo viên, học sinh; chịu trách nhiệm trước Đảng và Nhà
nước về việc đảm bảo chất lượng giáo dục ở trường mình. Do đó, khi hiệu trưởng có phong cách
quản lý phù hợp sẽ tạo được bầu không khí tâm lý tích cực trong tập thể hội đồng giáo dục và học
sinh, từ đó nâng cao được chất lượng công việc trong nhà trường.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Đề tài
được thực hiện với những nhiệm vụ sau đây:
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận có liên quan đến đề tài.
- Nghiên cứu thực trạng phong cách quản lý của hiệu trưởng ảnh hưởng lên bầu không khí tập
thể ở các trường THPT thuộc địa bàn thành phố Cần Thơ
- Đề xuất một số giải pháp bồi dưỡng phong cách quản lý phù hợp nhằm tạo bầu không khí
tích cực trong tập th
ể sư phạm, từ đó, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường
phổ thông.

6. Phương pháp nghiên cứu
Trong đề tài này chúng tôi sử dụng phối hợp một số các phương pháp nghiên cứu sau đây:
6.1. Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp hệ thống và khái quát hóa các thông tin lý luận đã
thu thập được để xây dựng các khái niệm công cụ và khung lý thuyết cho đề tài.
Nguồn tài liệu được sưu tầm, phân tích, tổng hợp, hệ thống và khái quát hóa tập trung vào
các mảng vấn đề sau:
- Lý lu
ận về hoạt động quản lý của hiệu trưởng trường trung học phổ thông.
- Lý luận về tâm lý học trong xã hội và quản lý.
- Lý luận về phong cách quản lý và tâm lý học lãnh đạo.
6.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
6.2.1. Phương pháp quan sát
Quan sát bầu không khí tâm lý của tập thể các trường THPT nhằm thu thập thông tin thực
tiễn về các phong cách quản lý của hiệu trưởng. Từ đó xử lý các thông tin thu thập được.
6.2.2. Ph
ương pháp điều tra
Xây dựng phiếu trưng cầu ý kiến dành cho cán bộ quản lý (CBQL), giáo viên (GV) và học
sinh (HS). Các câu hỏi trong phiếu trưng cầu ý kiến đảm bảo chi tiết, tiết kiệm thời gian cho đối
tượng điều tra. Đây là phương pháp chính trong đề tài nghiên cứu vì nó phù hợp cả về mặt thời gian
nghiên cứu và tính thực tiễn của đề tài chúng tôi nghiên cứu.
Để có được số liệu cụ thể cho phiế
u trưng cầu ý kiến, chúng tôi đã tranh thủ ý kiến của một
số chuyên gia để xây dựng phiếu và thực hiện điều tra với giáo viên, học sinh và cán bộ quản lý của
06 trường THPT, phân loại và xử lý số liệu trên địa bàn các quận Ninh Kiều, Bình Thủy, Cái Răng,
huyện Thới Lai, Phong Điền thuộc thành phố Cần Thơ.
Phương pháp được thực hiện theo tiến trình sau:
Bước 1: Xây dựng phiếu trư
ng cầu ý kiến dựa trên các tiêu chí đã định
Bước 2:Tham khảo ý kiến các chuyên gia, hoàn chỉnh phiếu trưng cầu ý kiến
Bước 3: Điều tra đối với giáo viên, học sinh, cán bộ quản lý các trường THPT trong phạm vi
nghiên cứu của đề tài, kết hợp với quan sát và thu thập thông tin thực tiễn
Bước 4: Xử lý số liệu phiếu điều tra, trình bày kết quả

6.3. Phương pháp toán thống kê
Nhằm xử lý, phân tích các số li
ệu thu thập được.
7. Giới hạn đề tài

- Về nội dung: Đề tài giới hạn nghiên cứu các phong cách quản lý của hiệu trưởng có ảnh
hưởng lên bầu không khí tâm lý của tập thể.
- Về khách thể nghiên cứu: Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên, học sinh các trường
THPT ở các quận Ninh Kiều, Bình Thủy, Cái Răng, huyện Phong Điền, Thới Lai thuộc thành phố
Cần Thơ.






















Chương 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN

1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
Từ trước đến nay, đã có khá nhiều công trình đề cập đến các khái niệm “quản lý”, “phong
cách quản lý”, “bầu không khí tâm lý tập thể”. Ngay từ thưở sơ khai mặc dù trình độ và lao động
còn thấp kém, giản đơn, con người đã có những nhu cầu về người thủ lĩnh của mình, không phải ai
cũng được tôn lên làm thủ lĩnh. Người đứng đầu bộ tộc phải là ng
ười tiêu biểu cho sức mạnh, ý chí
khát vọng…của các thành viên trong bộ tộc; đã biết sử dụng những tri thức về con người được đúc
kết thành kinh nghiệm để thực hiện sứ mệnh lãnh đạo bộ lạc của mình và truyền lại cho con cháu
đời sau.
Thời đại phong kiến, người ta đã đề cao cái tài của người làm quan, là người biết sâu, hiểu
rộng, biết cách dùng người, thanh liêm, chính trực. Người ta đ
ã nói đến các khái niệm: “Pháp trị”,
“Nhân trị”, “Đức trị”…
Thời hiện đại, khái niệm “Phong cách lãnh đạo”, “Phong cách quản lý” đã xuất hiện rõ nét,
mang nhiều yếu tố mới và phức tạp hơn. Với sự phát triển của xã hội, quản lý là một yếu tố không
thể thiếu được trong đời sống xã hội. Xã hội phát triển càng cao thì vai trò của quản lý càng lớn,
phạm vi càng rộng và nội dung càng phong phú, phức tạp.
Tài li
ệu của Bộ Giáo dục và Đào tạo “Một số vấn đề về nghiệp vụ quản lý của hiệu trưởng phổ
thông cấp I, II – Hà Nội 1975” đã đề ra những yêu cầu chung về nhân cách hiệu trưởng. Người cán bộ
cách mạng trung thành, nhà giáo dục có tâm hồn, người cán bộ có năng lực tổ chức và quản lý giỏi.
Nguyễn Văn Lê - Nguyễn Thanh Phong với chuyên đề Quản lý trường học cho rằng “Phong
cách quản lý của một cán bộ lãnh đạo là tập hợp những đặc điểm của người cán bộ đó trong công tác
quản lý, là nét tập trung trong những phương pháp mà người cán bộ sử dụng trong công tác quản lý”
[20, tr.22]
Tác giả Bùi Ngọc Oánh đề cập: “Quản lý, lãnh đạo một tập thể là công tác rất phức tạp và
khó khăn, không phải ai cũng có thể làm được, dù đó là người rất giỏi về chuyên môn hay trình độ
cao về
tri thức. Muốn quản lý tập thể có hiệu quả cao, người cán bộ lãnh đạo phải có những phẩm
chất đặc biệt, phải có phong cách quản lý phù hợp”.[25, tr 254]
Bầu không khí của tập thể quan trọng. Nó chính là tâm trạng chung của các thành viên trong
tập thể được hình thành thông qua mối quan hệ công tác (do công việc) và mối quan hệ tâm lý (sở
thích, cá tính…) do vậy, người quản lý phải tạo nên mối quan hệ giữa các cá nhân với nhau để họ có

điều kiện gây ảnh hưởng qua lại cho nhau, đồng thời tự mỗi thành viên trong tập thể xác định cho
mình chỗ đứng và khẳng định mình trước tập thể.
Theo Donal Clark: “Hai yếu tố quan trọng có tác động đến việc nhà lãnh đạo cần hành động
như thế nào trong công việc, đó là: văn hóa (culture) và bầu không khí (climate)” [37]
Bầu không khí thể hiện sự cảm nhận của mọi người trong nhà trường, những tri giác cá nhân
và cộng đồ
ng và thái độ của các thành viên trong tổ chức. Bầu không khí trong tổ chức
(Organizational climate) có mối liên hệ trực tiếp với năng lực lãnh đạo và phong cách quản lý của
các nhà lãnh đạo, nó được dựa trên các giá trị, các đặc trưng, các kỹ năng và hoạt động cũng như
những công việc ưu tiên của nhà lãnh đạo.
Lê Thị Hoa, trường Cán bộ quản lý giáo dục trung ương II trong bài: “Những biện pháp
quản lý của hiệu trưởng để xây dự
ng nhà trường thành một tổ chức học tập”, đã đề cập các biện
pháp của hiệu trưởng để xây dựng nhà trường thành một tổ chức học tập đó là:
- Nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức trong nhà trường.
- Tạo điều kiện học tập nâng cao trình độ về mọi mặt cho cán bộ công chức.
- Khuyến khích, động viên công chức thử nghiệm.
- Bồi dưỡng kỹ nă
ng tự học cho cán bộ, công chức trong nhà trường.
- Xây dựng môi trường làm việc hoàn thiện để tạo điều kiện học tập cho cán bộ công chức.
- Khen thưởng việc học tập của cán bộ công chức.
Trong tác phẩm “Tâm lý học lãnh đạo, quản lý”, tác giả Võ Thành Khối khẳng định: “ Mỗi
nhà lãnh đạo, quản lý trong quá trình tác động đến đối tượng của mình dù có ý thức hay không có ý
thức đều có một khuynh hướng ưu tiên nhấ
t định trong việc xác lập mục tiêu quản lý, đều có những
thể thức, những biện pháp hoặc con đường riêng nhất định trong việc thu thập thông tin, ra quyết
định, trong xử lý những tình huống khác nhau… toàn bộ những định hướng về mục tiêu, những lề
lối ứng xử, những cách thức tác động được lặp đi lặp lại và trở thành ổn định tạo nên một kiểu cách
hoạt độ
ng quản lý riêng biệt, đặc thù được gọi là phong cách lãnh đạo”[18, tr.39]
Điểm chung của các công trình, các bài viết trên là:
- Trong thực tiễn phức tạp, phong phú, đa dạng của công tác quản lý, người hiệu trưởng
thường phải đương đầu và giải quyết nhiều tình huống cụ thể của công tác quản lý. Thông qua việc
phát hiện và giải quyết các tình huống này chứng minh bản lĩnh và năng lực của người quản lý, góp
phần
đem lại những hiệu quả thành công trong công tác lãnh đạo quản lý nhà trường.
- Đề cao vai trò của hiệu trưởng trong việc xây dựng tập thể sư phạm, nhằm đạt được mục tiêu
giáo dục đề ra. Trong hoạt động quản lý, phong cách quản lý của nhà lãnh đạo tập thể là một trong
những yếu tố quyết định sự thành bại của công tác quản lý, lãnh đạo.

- Nhà trường là đơn vị, cơ sở trực tiếp giáo dục - đào tạo, là cơ quan chuyên môn của ngành
giáo dục - đào tạo, hoạt động của nhà trường rất đa dạng, phong phú và phức tạp, nên việc quản lý,
lãnh đạo chặt chẽ, khoa học sẽ bảo đảm đoàn kết, thống nhất được mọi lực lượng, tạo nên sức mạnh
đồng bộ nhằm thực hiện có ch
ất lượng và hiệu quả mục đích giáo dục.
- Xác định các yếu tố quyết định chất lượng bầu không khí tâm lý tập thể, chủ thể quản lý
trường học, các nguyên nhân gây ảnh hưởng xấu đến bầu không khí tâm lý của tập thể.
- Việc tạo ra một bầu không khí làm việc ấm áp thật đơn giản song cũng rất cần thiết. Không
khí làm việc là do người lãnh đạo quyết định. Công việ
c và trách nhiệm của hiệu trưởng là phải luôn
vui vẻ, quan tâm, lịch sự và thường xuyên giúp đỡ người khác để tạo nên bầu không khí tâm lý thoải
mái, tích cực.
1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.2.1. Một số khái niệm cơ bản của vấn đề nghiên cứu:
1.2.1.1. Quản lý và lãnh đạo:
+ Quản lý:
Trong quá trình tồn tại và phát triển của quản lý, đặc biệt trong quá trình xây dựng lý luận
quản lý, khái niệm
quản lý được nhiều nhà nghiên cứu lý luận cũng như thực hành quản lý đưa ra:
* Harold-Koontz - Cyryl Odonnel - Heinz Weihrich trong “Những vấn đề cốt yếu của quản
lý” đã đưa ra định nghĩa:
“Quản lý là hoạt động thiết yếu của nhà quản lý để đảm bảo sự phối hợp, sự nỗ lực của mỗi
cá nhân trong tổ chức nhằm đạt đến mục tiêu nhất định trong nhữ
ng điều kiện thời gian công tác và
kinh phí bỏ ra ít nhất nhưng hiệu quả đạt cao nhất”.
+ Lãnh đạo:
Hiệp hội lãnh đạo Quốc tế (International Leadership Associates) định nghĩa: Lãnh đạo dường
như là thứ nghệ thuật khiến người khác có mong muốn làm được những điều thực sự nên làm.
Theo tác giả Võ Thành Khối: “Lãnh đạo là sự dẫn đường, còn nếu mở rộng nó ra thì nó bao
hàm cả những nghĩa nh
ư là sự chỉ đường, sự dẫn dắt, sự định hướng… tức là làm cho một đối tượng
nào đó đi tới những mục tiêu xác định”[17, tr.5]
Thuật ngữ “lãnh đạo” đang được sử dụng ngày càng nhiều hơn khi nhắc đến vai trò của
người quản lý vì chức năng của lãnh đạo là xử lý thay đổi. Người quản lý cần phải lãnh đạo giỏi để
thay đổi sả
n phẩm, hệ thống và con người một cách năng động
Có thể nói, lãnh đạo là quá trình gây cảm hứng cho người khác làm việc chăm chỉ và hiệu
quả.
- Người lãnh đạo quản lý

Người cán bộ lãnh đạo quản lý hay nói gọn lại, người lãnh đạo là khái niệm dùng để chỉ
người mà hoạt động chuyên môn của họ là đảm bảo cho các hoạt động khác của xã hội được triển
khai theo cách nào đó nhằm đạt được những mục tiêu riêng của chúng. Đó là những cá nhân đóng
vai trò chỉ huy, điều khiển trong những hệ thống xã hội nhất định.
Những hệ thống xã hội có th
ể là toàn bộ xã hội nói chung, có thể là những hệ thống nhỏ hơn
như cấp hành chính, một ngành, một lĩnh vực chuyên môn hay là các tổ chức chính trị, tổ chức xã
hội, tổ chức kinh tế…
Tương ứng với tính chất và quy mô của các hệ thống này, ở những nhà quản lý khác nhau
trong thực tế có thể có những khác biệt nhất định về nhiệm vụ cụ thể, về tính chất ho
ạt động hay về
quyền lực. Nhưng dù những khác biệt đó có đa dạng đến mấy thì bất cứ người lãnh đạo quản lý nào
cũng đều là người chỉ huy, điều khiển một tổ chức. Chỉ huy, điều khiển là chức năng đặc trưng và
chủ yếu nhất của người lãnh đạo. Đó là người đứng đầu một tổ chức, có nhi
ệm vụ xác định và chỉ ra
mục tiêu cho tổ chức, vạch ra con đường để đi đến mục tiêu, hướng dẫn và thúc đẩy tổ chức hướng
tới mục tiêu đã định bằng cách phối hợp, điều hòa hoạt động của các thành viên nằm trong tổ chức
ấy.
1.2.1.2 Phong cách quản lý
+ Phong cách
Theo đề cương bài giảng Khoa học quản lý: “Phong cách là tổng thể các phương pháp, tác
phong và cách thức tiêu biểu,
đặc trưng mà người lãnh đạo sử dụng trong hoạt động hàng ngày để
giải quyết công việc”.[16. Tr.126]
+ Phong cách quản lý
Theo Võ Thành Khối - Nguyễn Xuân Tảo: “Kiểu hoạt động lãnh đạo hay phong cách lãnh
đạo quản lý là toàn bộ những định hướng, lề lối, cách thức đặc thù của một nhà lãnh đạo quản lý
trong hoạt động của mình tác động vào các đối tượng quản lý khác nhau.” [18, Tr.40].
Trong chuyên đề Quản lý trường học, tác giả Nguyễn Vă
n Lê - Nguyễn Thanh Phong định
nghĩa: Phong cách quản lý của một cán bộ lãnh đạo là tập hợp những đặc điểm của người cán bộ đó
trong công tác quản lý, là nét tập trung trong những phương pháp mà người cán bộ sử dụng trong
công tác quản lý [20,Tr.22]
Tác giả Bùi Ngọc Oánh: “Phong cách nhà quản lý là một hệ thống các hành vi, các biện pháp
tác động có tính điển hình, ổn định của người lãnh đạo trong việc giải quyết các vấn đề nả
y sinh
trong công tác hàng ngày của tập thể” [24, Tr.270].
Từ những khái niệm nêu trên có thể hiểu: Phong cách quản lý là hệ thống các phương pháp
được nhà quản lý sử dụng để tác động đến những người dưới quyền. Phong cách quản lý được coi

như một nhân tố quan trọng của quản lý, trong đó thể hiện không chỉ mặt khoa học và tổ chức quản
lý, mà còn thể hiện tài năng và chí hướng của con người, nghệ thuật chỉ huy của người quản lý.
Trong quá trình phát triển, phong cách quản lý sẽ chịu sự quy định của các yếu tố khách quan
như tình hình kinh tế - chính trị - xã hội, tính chất của các nhiệm vụ đang thực hiện, đặc tính củ
a các
loại hình hoạt động nghề nghiệp, phong cách lãnh đạo - chỉ đạo của cấp trên. Đồng thời, nó còn
được quy định bởi các yếu tố chủ quan như trình độ tri thức, mức độ của các kỹ năng quản lý đã có,
các phẩm chất trí tuệ, tính cách, khí chất, ý chí, thế giới quan và nhân sinh quan của nhà quản lý.
+ Một số loại phong cách quản lý
Theo K.Levin có ba kiểu phong cách quản lý cơ bản: phong cách độc đoán, phong cách quản
lý dân chủ và phong cách quản lý tự do. Cách phân loại này được các nhà nghiên cứu chấp nhận và
trở thành cách phân chia cơ bản về phong cách quản lý trong thực tế.
● Phong cách độc đoán
Người quản lý không tính đến ý kiến tập thể mà chỉ dựa vào kinh nghiệm cá nhân để tự ra
quyết định trong phạm vi quyền hạn đã được quy định, tự mình tách khỏi các mối quan hệ, những chỉ
thị, mệnh lệnh đề ra thườ
ng rất nghiêm ngặt và yêu cầu cấp dưới phải chấp hành nghiêm chỉnh, kiểm
tra nghiêm khắc mọi hành động của cấp dưới, bắt buộc họ phải tuân theo một cách tỉ mỉ những tài
liệu hướng dẫn đã giao.
Phong cách độc đoán có ưu điểm là tác động trực tiếp vào tập thể, có thể giải quyết được
nhanh chóng một số việc. Nhưng nó có thiếu sót là không phát huy được tính chủ
động, sáng tạo
của cấp dưới. Vì vậy, phong cách độc đoán chỉ được sử dụng trong trường hợp tập thể có tình trạng
thiếu kỷ luật, mất trật tự, công tác trì trệ và đòi hỏi phải chấn chỉnh lại trong thời gian ngắn.
Trong nhà trường, nếu áp dụng phong cách này thì khi hiệu trưởng vắng mặt, mọi việc sẽ bị
ngưng trệ hoàn toàn vì hiệu trưởng là người quyế
t định mọi việc trong trường. Hiệu trưởng ra lệnh,
giáo viên chỉ việc thi hành. Không có mặt hiệu trưởng giáo viên không biết phải làm gì, vì họ luôn
thụ động chờ lệnh. Nếu hiệu trưởng ra lệnh sai sẽ bị tập thể phản ứng. Nếu áp đặt, trù dập sẽ bị quần
chúng khiếu nại lên cấp trên.
Nhưng trong những trường hợp cá biệt, hiệu trưởng đôi lúc phải độc tài,
để mang lại lợi ích
cho tập thể (dĩ nhiên, họ sẽ nhận ra vấn đề sau khi công việc đã hoàn thành). Tuy nhiên, trong thời
đại ngày nay nó không còn thích hợp
● Phong cách dân chủ
Người quản lý luôn luôn có sự bình tĩnh trong hoạt động, phân công công tác cho những
người dưới quyền một cách hợp lý, có tính đến yêu cầu của đồng nghiệp. Những chỉ thị, mệnh lệnh
đề ra cũng mang tính dân chủ nên dễ gây không khí đoàn kết trong tập thể. Trong giao ti
ếp luôn tỏ

ra ôn tồn, tế nhị, có giọng nói ấm áp thể hiện tính thân thiện, tỏ rõ sự tôn trọng nhân cách con người,
nên tập thể vui vẻ tiếp nhận và chấp hành chỉ thị, mệnh lệnh, luôn lắng nghe ý kiến phê bình, góp ý
của mọi người để tự điều chỉnh chương trình, kế hoạch và mọi hành vi của mình.
Phong cách dân chủ cần thiết đối với mọi người quản lý. Nó có ưu điểm là tạ
o được những
điều kiện thuận lợi để phát huy tính chủ động, sáng tạo của những người dưới quyền và làm cho họ
hài lòng với công việc được giao. Song, không nên sử dụng phong cách dân chủ trong điều kiện
không có thời gian để tranh luận và bàn bạc, yêu cầu phải đưa ra một quyết định gấp có tính chất chỉ
thị và quyết đoán.
Khi sử dụng phong cách dân chủ, các thành viên làm việc với nhau một cách c
ởi mở, thân
thiện. Mối quan hệ giữa tập thể và người quản lý được tự do hơn, tự nhiên hơn. Công việc vẫn được
tiến hành một cách đều đặn và liên tục khi người quản lý đi vắng.
Trong nhà trường, nếu thực hiện phong cách này, hiệu trưởng sẽ tập trung được trí lực của
tập thể, dễ có sức thuyết phục quần chúng. Nhưng lúc nào cũng dân chủ thì vài trườ
ng hợp không
thể hoàn thành nhiệm vụ vì có những việc cần phải giải quyết theo chế độ thủ trưởng (xây dựng nội
quy, kế hoạch kiểm tra, chọn tổ, khối trưởng…) không phải lúc nào cũng để tập thể góp ý, bình
chọn. Trong những trường hợp bình chọn, xét duyệt để hưởng chế độ trợ cấp thì việc tập thể lựa
chọn sẽ sáng suốt hơn.
● Phong cách tự do
Người quản lý chỉ vạch ra kế hoạch chung chung, ít trực tiếp chỉ đạo mà thường giao khoán
cho cấp dưới, không quan tâm đến công việc, không can thiệp vào tiến trình. Ở đây, người quản lý
chỉ đóng vai trò là người cung cấp thông tin, ít khi tham gia vào hoạt động của tập thể và sử dụng
rất ít quyền điều hành của mình.
Với phong cách quản lý này, các nhân viên thường thực hiện công việc một cách cẩu thả
và
chậm chạp vì phần lớn thời gian bị hoang phí trong những cuộc cãi vã giữa các thành viên với lý do
mang tính cá nhân thuần túy. Do đó, công việc kém hiệu quả.
Phong cách tự do có rất nhiều nhược điểm trong môi trường sư phạm, vì khi đó người hiệu
trưởng chỉ là cái bóng mờ nhạt, mất hết quyền lực lãnh đạo, không điều hành nổi giáo viên, nề nếp
nhà trường không có, chất lượng giảm sút là lẽ đương nhiên. Sự
bị động của người hiệu trưởng dẫn
đến sự lộn xộn vô tổ chức trong tập thể, người hiệu trưởng không thể hiện được vai trò lãnh đạo của
mình, trở thành người theo đuôi quần chúng.
Phong cách tự do chỉ có thể áp dụng thành công trong trường hợp công tác của người bị quản
lý mang tính sáng tạo cá nhân. Họ tự vạch ra kế hoạch và tổ chức hoạt động của mình, chỉ
yêu cầu
người lãnh đạo giúp đỡ hướng dẫn khi thật cần thiết.

Người lãnh đạo chỉ làm nhiệm vụ động viên, kiểm tra công việc của cán bộ cấp dưới. Phong
cách này thường được áp dụng để lãnh đạo các tập thể nghiên cứu khoa học, mà ở đó lãnh đạo là
người thông minh, tài giỏi, thu phục được một số người cộng tác hoặc khi tổ chức đi tham quan.
Ngoài các phong cách trên, theo Weberr (1905) còn có :
- Phong cách quản lý quan liêu, đây là phong cách tách rời quyền hành khỏi quyền lợi và
nguyện vọng tập thể, xem th
ường thực chất sự việc, trốn tránh trách nhiệm, làm việc không theo
nguyên tắc và những quy định của pháp luật, đùn đẩy trách nhiệm, hậu quả xấu cho cấp trên hoặc
cấp dưới, duy trì đẳng cấp, đặc quyền, đặc lợi.
- Phong cách lãnh đạo uy tín: đây là loại phong cách dựa trên uy tín của người lãnh đạo quản
lý. Các thành viên trong tổ chức sẽ đạt được sự tự tin trong công việc từ uy tín và sự lôi cuốn củ
a
người lãnh đạo.
Ngoài ra còn có phong cách quản lý tình huống (Joseph Praveen Kumar, Hersey, Blanchard
& Johnson, 2008): người quản lý sử dụng các phong cách quản lý khác nhau tùy thuộc vào tình hình
và kiểu của các nhân viên đang được giám sát.
Bùi Ngọc Oánh lưu ý: Một số loại phong cách lãnh đạo chưa tốt:
- Phong cách hành chính, quan liêu giấy tờ
- Phong cách thụ động
- Phong cách chung, hời hợt
- Phong cách chậm chạp, lề mề
- Phong cách tư duy nông cạn , vội vã, thiếu chín chắn, ít suy nghĩ
- Phong cách mệnh lệnh, độc đoán
Một số
phong cách lãnh đạo tốt:
- Phong cách sâu sát, mạnh dạn
- Phong cách phát hiện vấn đề và tổ chức
- Phong cách linh hoạt, phối hợp nhiều kiểu quản lý.
Nhìn chung, các nhà chuyên môn nhất trí rằng phong cách dân chủ là tốt nhất. Tuy nhiên,
thực tế chứng tỏ rằng trong một số trường hợp đặc biệt, phong cách độc đoán là cần thiết và trong
những điều kiện phù hợp, phong cách tự do mang lại kết quả khả quan hơn hai kiểu còn l
ại. Một
người quản lý có thể sử dụng bất cứ phong cách nào để đem lại hiệu quả trong công tác quản lý.
Nghệ thuật quản lý là uyển chuyển, biết sử dụng phong cách nào đúng lúc. Vì vậy, người quản lý
phải học hỏi các phong cách quản lý khác nhau để có thể linh hoạt khi sử dụng chúng với những
điều kiện và con người khác nhau trong công tác quản lý, là nghệ thuật cao nhất của một ngườ
i quản
lý giỏi.

Xem chi tiết: Thực trạng phong cách quản lý của hiệu trưởng ảnh hưởng lên bầu không khí tâm lý trong các trường THPT tại TP Cần Thơ