5
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài 9
2. Mục đích nghiên cứu 10
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 10
4. Giả thuyết khoa học 11
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 11
6. Phạm vi nghiên cứu 4
7. Phương pháp nghiên cứu 4
8. Cấu trúc của luận văn 4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƢỞNG
ĐỐI VỚI CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ 5
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 5
1.2. Các khái niệm cơ bản 15
1.2.1. Khái niệm "quản lý" 15
1.2.2. Quản lý giáo dục 16
1.2.3. Quản lý nhà trường 19
1.2.4. Bồi dưỡng 23
1.3. Một số vấn đề lí luận về bồi dưỡng giáo viên và quản lý công tác bồi
dưỡng giáo viên 25
1.3.1. Vai trò công tác bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên THCS 25
1.3.2. Nội dung, phương pháp và hình thức bồi dưỡng cho giáo viên THCS
21
1.3.3. Nội dung quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên 31
1.4. Đổi mới giáo dục phổ thông và các yêu cầu đặt ra về công tác quản lý
bồi dưỡng cho giáo viên THCS 34
1.4.1. Đổi mới giáo dục phổ thông 34
6
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
1.4.2. Yêu cầu đổi mới công tác quản lý bồi dưỡng giáo viên ở trường
THPT hiện nay 40
1.5. Tiểu kết chương 1 42
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÍ CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG
GIÁO VIÊN CỦA HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG THCS THÀNH PHỐ HẠ LONG -
TỈNH QUẢNG NINH 43
2.1. Khái quát tình hình phát triển kinh tế - xã hội, giáo dục của thành phố
Hạ Long 43
2.1.1. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội 43
2.1.2. Tình hình phát triển giáo dục 44
2.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên các trường THCS thành phố Hạ Long 47
2.2.1. Số lượng trình độ cơ cấu đội ngũ giáo viên THCS thành phố Hạ Long
47
2.2.2. Chất lượng đội ngũ giáo viên THCS 48
2.3. Thực trạng công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên các trường THCS
thành phố Hạ Long 48
2.3.1. Nội dung bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên 49
2.3.2. Phương pháp bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên 49
2.3.3. Hình thức bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên 42
2.4. Kết quả điều tra thực trạng về nhận thức đối với các nội dung bồi
dưỡng của hiệu trưởng cho giáo viên 43
2.5. Kết quả điều tra về sự đánh giá của cán bộ, giáo viên đối với các
phương pháp bồi dưỡng của người hiệu trưởng 49
2.6. Kết quả điều tra về sự đánh giá của cán bộ, giáo viên đối với các hình
thức bồi dưỡng của người hiệu trưởng 54
2.7. Thực trạng các điều kiện phục vụ bồi dưỡng 60
2.8. Đánh giá chung về thực trạng bồi dưỡng và công tác quản lý bồi dưỡng
đội ngũ giáo viên THCS của các trường thuộc thành phố Hạ Long 62
2.9. Tiểu kết chương 2 66
Chƣơng 3: ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG
GIÁO VIÊN CỦA HIỆU TRƢỜNG TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ
HẠ LONG 76
7
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
3.1. Định hướng và nguyên tắc đề xuất biện pháp 76
3.1.1. Định hướng về quản lý công tác bồi dưỡng cho giáo viên của hiệu
trưởng các trường THCS thành phố Hạ Long 76
3.1.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp 77
3.2. Đề xuất các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên của hiệu
trưởng trường THCS Thành phố Hạ Long 71
3.2.1. Biện pháp 1: Gắn kết chặt chẽ công tác bồi dưỡng giáo viên với
quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên của trường THCS 72
3.2.2. Biện pháp 2: Động viên khích lệ việc học tập bồi dưỡng nâng cao
trình độ của đội ngũ giáo viên 74
3.2.3. Biện pháp 3: Sử dụng các phương pháp quản lý để quản lý công
tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo chương trình phù hợp 75
3.2.4. Biện pháp 4: Xác định đúng nội dung cần bồi dưỡng 78
3.2.5. Biện pháp 5: Đổi mới hình thức bồi dưỡng gắn với đổi mới chương
trình THPT 81
3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường công tác tự học, tự bồi dưỡng của giáo
viên. 82
3.2.7. Biện pháp 7: Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch bồi dưỡng của giáo
viên 84
3.3. Khảo nghiệm tính khả thi và sự cần thiết của các biện pháp quản lý đã
được đề xuất 86
3.3.1. Các bước trưng cầu ý kiến 86
3.3.2. Kết quả trưng cầu ý kiến 88
3.4. Tiểu kết chương 3 .90
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 91
1. Kết luận 91
2. Khuyến nghị 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO 94
8
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Xác định điểm số cho các mức độ đánh giá 43
Bảng 2.2. Thực trạng nhận thức mức độ cần thiết của các nội dung bồi
dưỡng cho đội ngũ giáo viên 44
Bảng 2.3. Thực trạng nhận thức mức độ thực hiện các nội dung bồi dưỡng
cho đội ngũ giáo viên 45
Bảng 2.4. Thực trạng nhận thức mức độ tác dụng nội dung bồi dưỡng cho
đội ngũ giáo viên 47
Bảng 2.5. Kết quả nhận thức mức độ cần thiết cho các phương pháp bồi
dưỡng cho đội ngũ giáo viên do hiệu trưởng quản lý 49
Bảng 2.6. Thực trạng nhận thức mức độ thực hiện các phương pháp bồi
dưỡng cho đội ngũ giáo viên 50
Bảng 2.7. Thực trạng nhận thức mức độ các phương pháp bồi dưỡng cho
đội ngũ giáo viên 52
Bảng 2.8. Kết quả đánh giá về mức độ cần thiết của các hình thức bồi
dưỡng cho đội ngũ giáo viên do hiệu trưởng quản lý 55
Bảng 2.9. Kết quả đánh giá về mức độ thực hiện của các hình thức bồi
dưỡng cho đội ngũ giáo viên do hiệu trưởng quản lý 57
Bảng 2.10. Kết quả đánh giá về mức độ tác dụng của các hình thức bồi
dưỡng cho đội ngũ giáo viên do hiệu trưởng quản lý 59
Bảng 2.11. Đánh giá về kinh phí bồi dưỡng giáo viên 60
Bảng 2.12. Nguyên nhân của thực trạng quản lý bồi dưỡng cho giáo viên 61
Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm mức độ cần thiết và khả thi của các biện
pháp đề xuất 88
9
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Phát triển Giáo dục - Đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong
những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá
đất nước, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm
của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực
lượng nòng cốt có vai trò quan trọng.
Hoạt động trung tâm của nhà trường là dạy học và giáo dục. Thầy giáo,
cô giáo là lực lượng trực tiếp thực hiện chương trình của cấp học nhằm phát
triển toàn diện cho học sinh. Chất lượng giáo dục của nhà trường trực tiếp do
đội ngũ giáo viên quyết định, do đó phát triển đội ngũ vừa là mục tiêu vừa là
động lực phát triển nhà trường.
Chỉ thị 40/CT-TW của Ban bí thư Trung ương Đảng về xây dựng, nâng
cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá,
đảm bảo chất lượng, đủ số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng
cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo.
Thông qua việc quản lý phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp
giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng những đòi hỏi ngày càng
cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Vì vậy việc bồi dưỡng giáo viên các trường THCS là nhiệm vụ cấp thiết
trong huy động nguồn lực phát triển của nhà trường.
1.2. Trong những năm qua, thành phố Hạ Long đã chú ý đến việc bồi
dưỡng về nội dung và phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng đội
ngũ giáo viên của địa phương.
10
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Tuy nhiên, việc đổi mới phương pháp cũng còn nhiều bất cập, chưa có
sự đồng nhất và giải pháp cụ thể. Nhận thức của một số giáo viên còn hạn
chế, số giáo viên cao tuổi ngại đổi mới. Đội ngũ giáo viên chưa hợp lý về cơ
cấu: có bộ môn thừa quá nhiều, có bộ môn quá thiếu. Chất lượng dạy học và
giáo dục của đội ngũ giáo viên nhìn chung chưa đáp ứng với nhu cầu phát
triển ngày càng cao của xã hội. Có thể nói việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ở
trường THCS nói riêng và trường phổ thông nói chung đã trở thành một
nhiệm vụ cấp thiết trong huy động nguồn lực phát triển của nhà trường.
Hiện nay ở Hạ Long nói riêng và Quảng Ninh nói chung chưa có những
công trình nghiên cứu về vấn đề bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Vì vậy, chúng
tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu: " Các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng
đội ngũ giáo viên của hiệu trưởng trường THCS ở thành phố Hạ Long,
tỉnh Quảng Ninh" với mong muốn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
nói chung.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng công tác quản lý bồi dưỡng
đội ngũ giáo viên của một số trường THCS ở thành phố Hạ Long tỉnh Quảng
Ninh, tiến hành đề xuất các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của các trường THCS.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động quản lý của người hiệu trưởng
trường THCS.
3.2. Khách thể điều tra:
Các vấn đề nghiên cứu được thực hiện tại 4 trường: Trường THCS
11
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Lê Văn Tám, Trường THCS Kim Đồng, Trường THCS Cao Xanh, Trường
THCS Hồng Hải thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh với 166 giáo viên và
cán 28 bộ quản lý.
3.3. Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng
giáo viên của người hiệu trưởng THCS.
4. Giả thuyết khoa học
Chất lượng giáo dục của trường THCS ở thành phố Hạ Long tỉnh Quảng
Ninh còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của xã hội
hiện nay. Một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng đó là do việc
quản lý công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên của người hiệu trưởng chưa phù
hợp. Nếu có được một hệ thống các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng
giáo viên của người hiệu trưởng đáp ứng nhu cầu phát triển đội ngũ, phù hợp
với điều kiện cụ thể của mỗi trường, có cơ sở khoa học, hợp lý và có tính khả
thi thì chất lượng giáo dục sẽ được nâng cao.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu các vấn đề lý luận liên quan đến đề tài làm cơ sở cho
việc nghiên cứu thực tiễn.
5.2. Khảo sát thực trạng đội ngũ giáo viên ở một số trường THCS và
công tác quản lý bồi dưỡng giáo viên của người hiệu trưởng ở các trường đó.
5.3. Đề xuất hệ thống các biện pháp quản lý của người hiệu trưởng
trường THCS về công tác bồi dưỡng giáo viên nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục của nhà trường.
6. Phạm vi nghiên cứu
Hoạt động quản lí của người hiệu trưởng đối với công tác bồi dưỡng
12
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
giáo viên về nghiệp vụ chuyên môn một số trường THCS Thành phố Hạ
Long và điều tra ý kiến: Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và giáo viên trường
trong giai đọan từ năm 2007 – 2010.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp phân tích, khái quát hoá các tài liệu khoa học
có liên quan để xác định hệ thống khái niệm công cụ và khung lý thuyết phục
vụ cho việc triển khai quá trình nghiên cứu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Nhằm thu thập các thông tin cần
thiết về đối tượng khảo sát (giáo viên, cán bộ quản lý).
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nhằm thu thập kinh nghiệm của
các trường THCS trên địa bàn thành phố Hạ Long về việc quản lý công tác
bồi dưỡng đội ngũ giáo viên.
- Phương pháp chuyên gia: Thu thập ý kiến của các chuyên gia về các
vấn đề đánh giá thực trạng, tính hợp lý, khả thi của các biện pháp được đề xuất.
7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng toán thống kê
Sử dụng các thuật toán thống kê nhằm xử lý các số liệu đã thu thập được
trong quá trình nghiên cứu.
8. Cấu trúc của luận văn
Luận văn gồm 3 phần: Phần mở đầu, phần nội dung với 3 chương, phần
kết luận và khuyến nghị.
13
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ
CỦA HIỆU TRƢỞNG ĐỐI VỚI CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG
CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên đã được Đảng và Nhà nước ta hết
sức quan tâm. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "… nếu không có thầy
giáo thì không có giáo dục…". Người còn chỉ rõ vai trò và ý nghĩa của nghề
dạy học. Có gì vẻ vang hơn là đào tạo những thế hệ sau này tích cực góp phần
xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản… Thực hiện tư tưởng của
Hồ Chủ tịch, suốt nửa thể kỷ qua, Đảng và Nhà nước ta đã không ngừng chỉ
đạo, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên,
trong đó có việc nghiên cứu về đội ngũ giáo viên. Theo đó, nhiều công trình
nghiên cứu về đội ngũ giáo viên đã được triển khai dưới sự chỉ đạo của Bộ
Giáo dục & Đào tạo. Tiêu biểu trong các nghiên cứu đó là những công trình
nghiên cứu về mô hình nhân cách của đội ngũ giáo viên các cấp học, bậc học
và mô hình nhân cách của người quản lý nhà trường trong hệ thống giáo dục
quốc dân.
Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên còn được thực hiện dưới góc độ quản lý
giáo dục ở cấp độ vĩ mô và vi mô. Nhiều hội thảo khoa học về chủ đề đội ngũ
giáo viên dưới góc độ quản lý giáo dục theo nghành, bậc học đã được thực
hiện. Có thể kể đến một số nghiên cứu loại này của các tác giả: Trần Mạnh
Tuất: "Biện pháp bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên
trường trung cấp thuỷ sản I"; Vũ Thị Xuân Liên: "Một số biện pháp bồ
14
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn
dưỡng nghiệp vụ năng lực quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng trường mầm
non quận 5 - thành phố Hồ Chí Minh"; Hoàng Văn Huân: "Một số biện pháp
quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng các trường THPT huyện
Quảng Xương - Thanh Hoá"; Nguyễn Văn Hiến: "Thực trạng và giải pháp
đào tạo bồi dưỡng đội ngũ giáo viên trung học đáp ứng yêu cầu phát triển sự
nghiệp giáo dục và đào tạo Bình Thuận"; Nguyễn Duy Diễm: "Hiệu trưởng
THPT chỉ đạo thực hiện chất lượng bộ môn"; Lê Thị Hoan: "Các biện pháp
quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở trường THPT
tỉnh Thanh Hoá".v.v
Trong chương trình đào tạo thạc sỹ quản lý giáo dục, vấn đề đội ngũ giáo
viên cũng được triển khai nghiên cứu một cách tương đối có hệ thống. Nhiều
luận văn tốt nghiệp đã chọn đề tài nghiên cứu thuộc lĩnh vực quản lý nhân sự
trong giáo dục, trong đó có vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên. Các tác giả
nghiên cứu về vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên theo bậc học và ngành học
trong đó chủ yếu đề cập đến đội ngũ giáo viên của các trường đại học, cao
đẳng và khối trường trung học. Có thể kể đến nghiên cứu của tác giả Vũ Đình
Chuẩn với nghiên cứu về biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên Trung học
chuyên nghiệp của thành phố Đà Nẵng [4, Tr36], nghiên cứu của tác giả
Nguyễn Công Chánh về giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường
Cao đẳng sư phạm Bạc Liêu [3, Tr65], nghiên cứu của Nguyễn Ngọc Cầu về
các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tin học ở trường THCS [2, Tr42].
Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên còn được thực hiện dưới góc độ là nội dung
của công tác quy hoạch phát triển giáo dục của vùng, miền và lãnh thổ.
Khảo sát các nghiên cứu nêu trên, có thể rút ra một số nhận xét như sau:
- Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên được triển khai ở nhiều bình diện
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét