Niªn ln
5
- Tổng số chữ của tít, số chữ trung bình trên một tít của trang nhất.
- Kiểu chữ và cỡ chữ của tít trên trang nhất.
- Cách trình bày tít: căn lề, ngắt dòng, vị trí của tít so với các yếu tố khác
(ảnh, chính văn ), độ rộng con chữ, dòng chữ
- Khảo sát về quy trình đọc: thứ tự tít trong bài, trình tự, cấp độ tít giữa các
bài trên cùng một trang nhất
* Một số lưu ý:
- Những chữ viết tắt như: TW, CLB, UBNN viết liền nhau chúng tơi tính
một chữ, các con số một đơn vị hay lớn hơn cũng đều được tính là một chữ.
- Khi khảo sát, sẽ khơng tính những dòng tít quảng cáo, ví dụ: Trong số này,
sự kiện tuần tới, phát hành trong tuần, hay những chun trang, chun mục.
Cũng khơng tính những dòng chữ “ chạy” về sự kiện ( làm nền cho tít). Ví dụ như:
“ Hơm nay 20.10 Nhân dịp kỉ niệm ”, Khơng tính chữ sapơ, khơng tính chữ
text, cũng như các tít phụ hay những dòng tit “quảng cáo” cho nội dung tin bài
trang trong.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Niªn ln
6
NỘI DUNG
Chương 1: NHỮNG VẪN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TÍT TRÊN BÁO IN
1. Vai trò của tít báo nói chung và tít trên trang nhất nói riêng trong việc
truyền tải thơng tin.
1.1 Định nghĩa tít:
- Tít là gì? Hiểu một cách đơn giản và nơm na thì tít có nghĩa là tựa đề, là tên
gọi của một bài báo. Tít là “ cơng cụ” đầu tiên giúp người làm báo chuyển tại nội
dung thơng tin của bài báo đến người đọc.
- Lơic- ec- vu-ê trong cuốn “ Viết cho độc giả” đã nói: “ Đặt đầu đề cho bài
báo là việc làm có tính quyết định đến số phận của bài báo. Bài báo rất hay nhưng
đầu đề dở thì có thể làm mất đi một nửa độc giả”.
- Tít hấp dẫn làm cho ngay cả những độc giả lười biếng nhất cũng cảm thấy
khơng cưỡng lại nổi.
1.2. Chức năng của tít báo:
- Chức năng đầu tiên của tít là bắt mắt, độc giả thường lướt qua xem có gì
đáng đọc hay khơng. Nếu một đầu đề hấp dẫn ngay lập tức sẽ thu hút sự chú ý của
độc giả.
- Nó còn giúp cho chúng ta phân biệt được bài nào quan trọng hơn bài nào.
Tít sẽ giúp cho độc giả biết hơm nay có gì mới, và những thơng tin chính quan
trọng.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Niªn ln
7
- Mặt khác nó còn giúp độc giả lựa chọn : Độc giả hiện đại khơng có nhiều
thời gian, họ lại có q nhiều sự lựa chọn từ các phương tiện truyền thơng khác,
mới mẻ và hiện đại, tiện lợi như online, mobil newspaper Vì vậy, tít báo khơng
hay, khơng nổi bật thì khó mà cạnh tranh trong việc truyền tải thơng tin với các
phương tiện truyền thơng hiện đại này.
1.3. Đặc điểm của tít báo:
- Số lượng tít báo rất lớn, , hơn cả tít sách. Mỗi trang đã có thể có hàng chục
tít, một tờ báo ngày ít nhất 16 trang Cho nên thật dễ hiểu khi độc giả khơng nhớ
nổi tên tít ( Trừ những tít rất đặc biệt, hấp dẫn ) ngay cả nội dung bài. Trong khi
đó nếu khơng nhớ tên sách độc giả vẫn có thể nhớ đến cốt truyện, nhân vật qn
tên ca khúc có thể nhớ tới giai điệu, ca từ
- Đời sống cho tít báo rất ngắn ngủi, sống trong một ngày, một đêm, một
tuần, một tháng trong khi đó đời sống tít sách, tít các tác phẩm nghệt huật tồn
tại lâu dài hơn, nhất là những tác phẩm có giá trị được nhiều người hâm mộ thì tồn
tại vĩnh viễn, lưu truyền mn đời.
- Vì vậy, đòi hỏi ở tít một sự hấp dẫn cao hơn, có khả năng níu kéo mắt
người đọc.
- Theo tác giả Vũ Quang Hào ( tác giả cuốn Ngơn ngữ báo chí, NXB
ĐHQG Hà Nội- 2004) thì : Tít ít nhất phải thỏa mãn hai u cầu sau:
+ Một là tít phải khái qt được nội dung của cả bài báo chuẩn mực, ngắn
gọn và có thể có sức biểu cảm.
+ Thứ hai tít phải được trình bày hấp dẫn về maket
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Niªn ln
8
- Hai u cầu này cũng là hai điều kiện để tít “ níu mắt” người đọc. Đó là điều
kiện cần và đủ.
1.4. Vai trò của tít trên trang nhất:
- Suy từ tít báo nói chung, đến cụ thể là tít trên trang nhất nói riêng cho thấy.
Tít trên trang nhất đóng vai trò cực kì quan trọng đối với sự “ sống còn” của một tờ
báo. Trang nhất là “ bộ mặt”, là “ cánh cửa” của tờ báo trước khi đi vào phía bên
trong. Vì vậy, tít trên trang nhất phải thật sự hấp dẫn thì mới có thể lơi cuốn độc
giả bỏ tiền ra mua một tờ báo.
- Hàng ngày, có hàng trăm tờ báo xuất bản, chỉ tính riêng việc cạnh tranh
trong nội bộ báo in với nhau thơi cũng đã rất khó chứ chưa kể đến việc cạnh tranh
với các phương tiện truyền thơng hiện đại khác. Chính vì vậy, việc “ dật tít” trên
trang nhất là hết sức quan trọng. Đơi khi hai tờ báo đặt cạnh nhau đều viết chung
về một vấn đề, về một nội dung khá tương tự. Lúc đó, độc giả sẽ phải lựa chọn
bằng việc xem xét tít của báo nào “dật” hấp dẫn hơn thì họ sẽ quyết định mua tờ
báo đấy.
- Vì tít trên trang nhất thường ưu tiên cho những tin cực kì quan trọng, có
tính thời sự trong số báo hơm nay. Chính vì vậy mà việc sắp xếp cũng như trình
bày, cách đặt tên tít, viết tít là cực kì quan trọng. Nếu coi nhẹ tít trên trang nhất thì
tờ báo sẽ khơng bao giờ thành cơng như mong muốn. Phải hiểu rằng tít là phương
tiện truyền tải thơng tin nhanh và trước tiên nhất đến độc giả chứ khơng phải là nội
dung bài báo.
- Vì vậy, có thể thấy rằng tít trên trang nhất đóng vai trò quyết định, là khâu
then chốt làm nên sự sống còn của tờ báo đó.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Niªn ln
9
2. Những vấn đề chung về layout:
2.1. Một vài yếu tố trong maket báo:
- Theo tác giả cuốn “ Ngơn ngữ báo chí” cho biết, “ Từ điển tiếng việt” định
nghĩa maket là:
+ Mẫu vẽ hoặc mơ hình của vật mẫu sẽ chế tạo
+ Mẫu dự kiến về hình thức trình bày một bản in.
- Và tác giả đưa ra “ Có thể hiểu maket là bản mẫu chỉ dẫn cho một ấn
phẩm dự kiến” về phương diện hình thức của nó ( bố cục, chất liệu, màu sắc, kích
cỡ ).
- Các yếu tố trong maket của một trang báo gồm : hỉnh ảnh, màu sắc, chất
liệu, bố cục, kích cỡ Các yếu tố maket của một bài báo lại gồm có: ảnh, chú
thích ảnh, tít báo ( headline), sapơ ( lead), tí phụ thân bài, hộp thơng tin, các yếu tố
đồ họa, trích dẫn, măngset
- Đặc biệt là chữ. Chữ được coi là một yếu tố hết sức quan trọng trong maket
báo. Vì vậy khi trình bày cần bố trí các yếu tố trên trang báo thuận quy trình đọc.
2.1.1. Chữ:
- Niên luận đề cập sâu đến yếu tố chữ trong maket bởi vì:
+ Chữ liên quan đến vấn đề niên luận nghiên cứu. Bởi đối với nhiều báo chí
nói riêng chữ được thể hiện dưới dạng: chữ tít và chữ chính văn.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Niªn ln
10
+ Các tờ báo, đặc biệt là trang nhất chắc chắn phải hết sức lưu ý đến khía
cạnh “ chữ” để thể hiện một cách hiểu quả nhất nội dung của một bài báo, ý đồ của
desing ( người trình bày báo). Với mục đích là: đẹp ( vừa hấp dẫn- tính nghệ thuật-
mỹ thuật và hút mắt độc giả).
- Như ở phần lý thuyết về tít đã nói : Có nhiều loại tít khác nhau ( tít chính,
tít phụ, tít dẫn ) . Tuy nhiên tít chính thường được đặt ở ba vị trí , đó là:
+ Đặt ở đầu bài
+ Đặt giữa bài
+ Đặt “ lọng” trong ảnh hoặc tranh minh họa
- Thơng thường ở trang nhất, mỗi bài báo có tít chính( dẫn vào trang trong)
nhưng đa số các bài báo đều có tít chính làm nền, có đến hơn một tít phụ, có khi
chỉ là tít phụ dưới, tít dẫn và vài dòng Text ( văn bản). Mỗi loại tít như thế và ở
mỗi vị trí như thế được dùng riêng rẽ hay kết hợp đòi hỏi việc chọn cho chúng
một kiểu chữ, cỡ chữ riêng để để tạo được phong cách cho tờ báo với một hiệu quả
thẩm mỹ riêng, gợi cảm xúc riêng cho độc giả.
- Đối với chữ tít, vấn đề đảm bảo khoảng cách là rất quan trọng. Nhìn chung,
cần phải đảm bảo ba khoảng cách sau:
+ Khoảng cách chữ: Khoảng cách giưa các con chữ trong một âm tiết/ từ đơn.
Khoảng cách này phải đủ rộng sao cho chân chữ khơng chạm nhau.
+ Khoảng cách âm tiết, từ đơn: khoảng cách giữa các âm tiết/ từ đơn trong
cùng một dòng tít. Khoảng cách này cần đủ rộng sao cho đủ chữ cho một con chữ
cùng kiểu, cùng cỡ với một con chữ trong âm tiết.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Niªn ln
11
+ Khoảng cách dòng: Khoảng cách giữa các dòng trong tít ( trong trường hợp
tít nhiều thành tố và phải đặt ngắt dòng). Khoảng cách này bằng 1/3 cỡ chữ của
con chữ cùng dòng.
- Cơng nghệ in la-ze đã cống hiến hàng nghìn kiểu chữ hết sức đa dạng và
phong phú. Chúng có sẵn ở trong máy điện tốn. Vấn đề chỉ còn là ở chỗ hiểu
chúng thế nào để khai thác chúng có hiệu quả cho báo chí.
- Tuy nhiên, dù cho các kiểu chữ có đa dạng đến đâu, suy cho cùng chúng
cung thuộc hai họ chữ là họ romanh ( romain) và họ chữ batơng ( baton). Họ chữ
romanh có đặc trưng chữ có nét chân, nét thanh, nét đậm. Ngơn ngữ layout hiện đại
gọi kiểu chữ này là chữ có chân ( serif). Họ sau đặc trưng của nó là chữ khơng
chân, nét đều, còn gọi là sans serif ( khơng chân). Cả hai họ chữ này đều có hai
dạng là dạng in hoa và in thường.
- Và thơng thường nói đến chữ tít, người ta thường nói đến cỡ chữ của nó.
Thơng thường chữ tít được khai thác các cỡ chữ từ 16-72 point, tùy thuộc vào số
lượng các thành tố của tít, vào số lượng tít trên trang, vào tầm quan trọng của bài,
vào bố cục chung của layout trang, vào màu sắc, vào chính kiểu chữ được lựa
chọn.
- Phần lý thuyết về chữ chính văn xin khơng đề cập ở đây vì khơng liên quan
gì đến đề tài của niên luận.
2.1.1.1. Một số lưu ý với kiểu chữ được sử dụng.
- Chọn kiểu chữ tương phản nhằm tạo thêm ấn tượng. theo kinh nghiệm
truyền thống thì người ta thường dùng kiểu chữ khơng chân cho các tiêu đề kết hợp
với kiểu chữ có chân cho phần thân bài.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Niªn ln
12
- Tạo các cỡ chữ tương phản nhau. các tiêu đề nên được tạo theo kích cỡ lớn
hơn nhiều so với phần văn bản nó giới thiệu. Đừng để văn bản “ nuốt” mất tiêu đề,
và cũng khơng để tiêu đề nuốt mất văn bản.
- Sử dụng kiểu chữ lớn để phân biệt rõ ràng mức độ quan trọng của thơng tin.
Nhờ vậy, chỉ cần xem lướt qua, độc giả cũng có thể nhận ra phần nào quan trọng
và phần nào ít quan trọng hơn.
- Sử dụng kiểu chữ khơng chân dày và hẹp cho tiêu đề. Để thiết lập các tiêu
đề với kiểu chữ có độ dày lớn và độ rộng thật nhỏ. Như vậy, tiêu đề sẽ khơng bị dài
và làm cho văn bản kèm theo ngắn lại.
- Nên rút gọn các tiêu đề dài. Giới hạn các tiêu đề tối đa là 3 dòng. và thậm
chí chỉ cần hai dòng là đủ rồi. Vì vậy, có thể tách tiêu đề thành các yếu tố ngắn
hơn. Ngắt dòng ở các vị trí cho hợp lí.
- Tránh gạch chân cho các tiêu đề và phụ đề. Nên sử dụng các kĩ thuật tương
phản để làm cho các tiêu đề và phụ đề nổi bật hơn thay vì gạch chân cho chúng.
Gạch chân là một phương pháp duy nhất thường được các nhân viên đánh máy thời
xưa sử dụng để nhấn mạnh các câu hoặc các cụm từ nào đó. Tuy nhiên, thay vì sự
thu hút được sự chú ý của độc giả thì phương pháp này lại làm cho các từ trở nên
khó đọc hơn. Nó cản trở việc đọc của độc giả khi sử dụng kiểu chữ gạch chân này.
- Thận trọng khi dùng kiểu chữ in hoa vì nó làm cho các tiêu đề dài hơn, và
giảm số khoảng trắng xung quanh các tiêu đề.
- Hạn chế viết chữ in hoa tồn bộ cho tiêu đề. Các tiêu đề được tạo với kiểu
chữ in hoa với kích cỡ lớn cho một vài từ chính trong tiêu đề, với sự hỗ trợ của
phần phụ đề nhỏ bên dưới. Nên tăng thêm khoảng cách giữa các dòng khi viết hoa
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Niªn ln
13
cho tồn bộ tiêu đề khiến tiêu đề có vẻ thống hơn và giúp người đọc định dạng
từng kí tự một cũng dễ dàng hơn.
- Tránh đặt các tiêu đề song song nhau hoặc theo từng cột, sẽ tạo nên các
khoảng cách song song khơng cần thiết giữa các cột. tạo hình ảnh lập lại cho trang
nên nhàm chán hơn.
- Tránh nhấn mạnh các tiêu đề một cách khơng cần thiết. Hạn chế sử dụng
cơng cụ tương phản để nhấn mạnh cho các tiêu đề và phụ đề ( như : sự dụng con
số, dấu chấm lửng giữa tít, đặt ra những câu hỏi, dùng những từ ngữ đang hoặc đã
là điều bí ẩn đối với đa số độc giả, tạo ra một mệnh đề có vẻ ngược đời làm cho
độc giả khơng thể khơng tìm hiểu ). Dùng q nhiều cơng cụ tương phản thường
làm cho các tiêu đề có vẻ lộn xộn, và khó hiểu hơn là giúp chúng gây ấn tượng.
- Trong một số trường hợp hạn hữu, có thể sử dụng kiểu chữ có chân thẳng
đứng để tạo ấn tượng cho tiêu đề, nhằm tạo được một hình ảnh mang tính “kiến
trúc” và “ kĩ thuật” cao. Có nghĩa là những tít sử dụng kiểu chữ khá phức tạp,
giống như một cơng trình kiến trúc đòi hỏi thẩm mỹ và sự khéo léo. Kiểu chữ này
phù hợp với các tiêu đề đòi hỏi tính tinh tế và chính xác cao ( tuy nhiên rất hạn chế
sử dụng).
- Sử dụng nét chữ tròn nhằm tạo cảm giác gần gũi và thân thiện với độc giả.
- Sự dụng các kiểu chữ modern với kích cỡ lớn để tạo một hình ảnh trang
nhã.
- Hạn chế sử dụng kiểu chữ chân Geometrie. Tuy hiện đại nhưng chúng chỉ
có thể đạt được hiểu quả tốt nhất khi được tạo với kích cỡ lớn cho các tiêu đề ngắn.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Niªn ln
14
* Tóm lại: Phần lớn thành cơng của ấn phẩm phụ thuộc rất nhiều vào việc xử
lý các kiểu chữ hiện thị cho tiêu đề, phụ đề và câu trích dẫn có đạt hiệu quả hay
khơng. Vì đây là những yếu tố văn bản quan trọng nhất trong trang, chúng có vai
trò chính trong việc tạo hình ảnh chung cho trang báo cũng như quyết định trang
báo có dễ đọc hay khơng.
- Các tiêu đề ln đóng vai trò chủ yếu, trong việc quyết định sự thành cơng
hay thất bại của mỗi ấn phẩm. Nếu độc giả khơng muốn đọc các tiêu đề của bạn,
thì chắc chắn họ sẽ khơng đọc phần nội dung tiếp theo bên dưới.
2.1.2. Trang nhất của tờ báo: ( Front page).
* Cho đến thời điểm này chúng tơi vẫn chưa tìm ra được một định nghĩa
khoa học, thống nhất về trang nhất. Đây là khái niệm chưa được quan tâm đúng
mức, kịp với hiện thực sống động của báo chí hiện nay. Niên luận xin đưa ra một
số cách hiểu chủ quan về trang nhất của tờ báo như sau:
- Trang nhất được hiểu một cách nơm na là trang đầu tiên của tờ báo. Đây là
“bộ mặt” của tờ báo, làm nên “thương hiệu” của tờ báo, quảng bá hình ảnh của tờ
báo đến mọi độc giả.
- Trang nhất chính là “ trang bán báo”, “nó” khiến cho độc giả chú ý, tò mò
và quyết định lựa chọn, bỏ tiền ra mua và đọc giữa vơ vàn các tờ báo khác trên
cùng một sạp báo.
- Trang nhất đồng thời cũng là trang giới thiệu nội dung số báo “ quảng cáo”
cho số báo hơm đó. Cho độc giả biết hơm đó họ sẽ được đọc những gì.
- Trang nhất còn là phong cách của tờ báo, để lại cho độc giả ấn tượng riêng
về tờ báo đó. Nếu nó tạo được dấu ấn riêng và phong cách ổn định thì đã gây dựng
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét